Masseuse met kapsones

(Uit De Standaard, 21/06/07)

Mijn houding tegenover alterneuterij is ondertussen genoegzaam bekend.
Ik weet het, bovenstaande openingszin is een hoogst zelfingenomen frase want ze impliceert niet enkel dat u mij kent maar ook dat u voldoende in mij geïnteresseerd bent om mijn standpunt inzake alternatieve geneeswijzen te kennen. Ik ben mij daar van bewust.
Daarom – voor wie absoluut niet weet wie ik ben – geef ik hier graag kort mijn visie op deze populaire vorm van volksverlakkerij: mogen al die zelfverklaarde alternatieve genezers en therapeuten aan een opstoot van bloederig speen ten prooi vallen en elkaar proberen genezen zonder een beroep te doen op de reguliere medische wetenschap.
Zo, nu we elkaar iets beter kennen zou ik u graag willen wijzen op de schandelijke uitkomst in de rechtszaak Maria Sickesz versus de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) in Nederland. De VtdK bestaat 127 jaar, het is de oudste skeptische organisatie ter wereld. Maria Sickesz is 83, arts en wellicht één van de oudste charlatans. Begin jaren tachtig riep Sickesz eigenhandig de ‘orthomanuele geneeskunde’ in het leven. Door een specifieke manipulatie van de wervelkolom, zo beweert zij, kunnen allerlei ziekten worden genezen. Sickesz betoogt dat elke mens absoluut symmetrisch moet zijn en ze beweert maar liefst vijf mogelijkheden van zogeheten ‘wervelscheefstand’ te kunnen identificeren, iets wat uiteraard enkel hààr therapie kan verhelpen. Een masseuse met kapsones dus.

Aanvankelijk beperkte Sickesz zich vooral tot het behandelen van rug- of nekklachten. Maar het duurde niet lang of ze maakte zich sterk dat haar techniek ook anorexia, astma, autisme, chronische diarree, colitis, depressies, diabetes, eczeem, fobieën, hartklachten, hooikoorts, hyperventilatie, maagzweren, menstruatieklachten, migraine, multiple sclerose (MS), oorsuizingen én schizofrenie kon genezen. Het zal u zijn opgevallen dat ‘bloederig speen’ niet in het lijstje voorkomt.

Geen wonder dat mevrouw Sickesz in alterneutenkringen hoog staat aangeschreven – die lui zijn naar het schijnt allemaal absoluut symmetrisch – en het hoeft al evenmin iemand te verrassen dat ze in de door de VtdK samengestelde top 20 der Grootste Kwakzalvers van de Twintigste Eeuw terechtkwam. Daar kon ze echter absoluut niet mee lachen.

Twee jaar geleden stapte Sickesz boos naar de rechter. Ze wou uit de top 20 worden geschrapt en de VdtK laten verbieden om haar nog langer een kwakzalver te noemen. In eerste aanleg werd die eis door een nuchtere rechter dijenkletsend afgewezen. Maar in hoger beroep, dat werd voorgezeten door een onmiskenbaar aan hersenscheefstand lijdende juge, kreeg ze vorige week tot ieders verrassing gelijk. Het Amsterdamse hof steunde zich voor die absurde beslissing op de definitie van kwakzalverij volgens Van Dale en een ruim zestien jaar oude doctoraatsthesis over de bewuste orthomanuele geneeskunde, een proefschrift van twee ‘believers’, bovendien voor een faculteit economie (!). Daarin wordt gesteld dat ‘twee op de drie van de met OMG behandelde patiënten er in hun algemene toestand op vooruit zeggen te gaan en een gunstig effect van hun klachten ervaren’. Op grond hiervan stelt het Amsterdamse hof vast dat de orthomanuele geneeskunde dus niet ‘nutteloos’ is zoals bedoeld in de definitie van Van Dale. Voor het gemak liet het hof de rest van de definitie, ‘ter genezing van een of andere ziekte’, maar weg.
De Amsterdamse rechter vond het gebruik van het woord kwakzalver daarom ‘ontegenzeggelijk een aantasting van mevrouw Sickesz haar professionele en persoonlijke integriteit’ en gaf haar gelijk. De uitspraak heeft voor een internationale storm van protest gezorgd. Want elke zelfverklaarde genezer of charlatan die een aantal tevreden klanten kan opvoeren staat in Nederland vanaf nu boven elke kritiek. Nog erger is: de VtdK werd in één ruk door veroordeeld om in de grootste kranten van Nederland een rechtzetting te publiceren. Dat gaat tienduizenden euro’s kosten en zoveel geld heeft de vereniging niet. Zoals de meeste skeptische organisaties moet de VtdK het van vrijwilligerswerk en bescheiden lidgelden hebben. Een masseuse met kapsones dreigt de oudste skeptische vereniging ter wereld de nek om te draaien.
We – en met ‘we’ bedoel ik alle sceptici en weldenkende mensen die dit lezen – kunnen natuurlijk wachten tot het bloederig speen effectief toeslaat om onze gram te halen. Maar ondertussen heeft zustervereniging SKEPP, de Studiekring voor Kritische Evaluatie van Pseudo-wetenschap en het Paranormale een steuncampagne op het getouw gezet. Wie een bijdrage wil storten om de Nederlandse Vereniging tegen de Kwakzalverij financieel te steunen: SKEPP zelf heeft al 1000 Euro gestort en alle stortingen op rekening nr. 001-2168478-22 van SKEPP met de vermelding “steun VtdK” zullen aan de skeptische zustervereniging in nood worden overgemaakt. (pdw)